Ngày Sir Alex Ferguson tuyên bố nghỉ hưu vào tháng 5 năm 2013 không chỉ khép lại một chương vàng son rực rỡ nhất trong lịch sử Manchester United mà còn mở ra một giai đoạn đầy biến động và thử thách. Đã hơn một thập kỷ trôi qua, hàng loạt huấn luyện viên đến rồi đi, hàng tỷ bảng được chi ra trên thị trường chuyển nhượng, nhưng câu hỏi day dứt vẫn luôn hiện hữu trong tâm trí người hâm mộ Quỷ Đỏ: Man Utd Hậu Sir Alex Ferguson: Tại Sao Họ Vẫn Chưa Thể Tìm Lại ánh Hào Quang? Sự sa sút kéo dài này không đơn thuần chỉ là do sự thiếu may mắn hay những sai lầm cá biệt, mà là hệ quả của hàng loạt vấn đề mang tính hệ thống, từ thượng tầng đến sân cỏ.
Cái bóng quá lớn của Sir Alex Ferguson
Không thể phủ nhận di sản vĩ đại mà Sir Alex Ferguson để lại tại Old Trafford. 26 năm gắn bó, 38 danh hiệu lớn, bao gồm 13 chức vô địch Premier League và 2 Champions League, đã biến ông thành một tượng đài bất tử. Tuy nhiên, chính sự vĩ đại đó lại tạo ra một cái bóng khổng lồ, che phủ lên những người kế nhiệm.
Việc ông ra đi tương đối đột ngột, dù đã có những đồn đoán trước đó, dường như không đi kèm với một kế hoạch chuyển giao quyền lực thực sự bài bản. David Moyes, người được chính Sir Alex lựa chọn, đã không thể chịu nổi áp lực và sức nặng của chiếc ghế nóng. Các huấn luyện viên sau này, dù tài năng và danh tiếng đến đâu, cũng luôn bị đặt lên bàn cân so sánh với “Ông già gân”.
Quan trọng hơn, Sir Alex không chỉ là một huấn luyện viên đơn thuần. Ông là nhà quản lý, là người định hình văn hóa, là người có tiếng nói quyết định trong mọi vấn đề lớn nhỏ của câu lạc bộ, từ chuyển nhượng đến đào tạo trẻ. Sự ra đi của ông để lại một khoảng trống quyền lực và tầm ảnh hưởng mà không một cá nhân nào sau này có thể lấp đầy hoàn toàn.
Sir Alex Ferguson vẫy chào tạm biệt sân Old Trafford trong ngày cuối cùng dẫn dắt Man Utd
Vấn đề quản lý và cấu trúc thượng tầng
Một trong những nguyên nhân cốt lõi dẫn đến sự bất ổn của Man Utd hậu Sir Alex Ferguson nằm ở chính cấu trúc quản lý và điều hành câu lạc bộ. Dưới thời Ed Woodward, người kế nhiệm David Gill ở vị trí Phó chủ tịch điều hành, Man Utd dù rất thành công về mặt thương mại nhưng lại tỏ ra yếu kém trong việc hoạch định chiến lược thể thao.
- Thiếu định hướng thể thao rõ ràng: Việc bổ nhiệm các vị trí như Giám đốc bóng đá (John Murtough) hay Giám đốc kỹ thuật (Darren Fletcher) diễn ra khá muộn màng và vai trò, quyền hạn của họ không phải lúc nào cũng được xác định rõ ràng, dẫn đến sự chồng chéo hoặc thiếu quyết đoán trong các quyết định quan trọng.
- Sự thiếu nhất quán: Việc thay đổi CEO (từ Woodward sang Richard Arnold và sắp tới là Omar Berrada dưới kỷ nguyên INEOS) và các vị trí lãnh đạo thể thao khiến cho việc xây dựng một chiến lược dài hạn, xuyên suốt gặp nhiều khó khăn.
- Ảnh hưởng từ chủ sở hữu: Mối quan hệ giữa người hâm mộ và gia đình Glazer, chủ sở hữu CLB, luôn căng thẳng. Nhiều ý kiến cho rằng việc giới chủ quá tập trung vào lợi nhuận tài chính đã phần nào ảnh hưởng đến việc đầu tư và xây dựng đội bóng một cách hợp lý nhất.
Sự thiếu đồng bộ giữa ban lãnh đạo và ban huấn luyện trong nhiều thời kỳ đã dẫn đến những quyết sách thiếu nhất quán, đặc biệt là trên thị trường chuyển nhượng.
Sơ đồ minh họa cấu trúc quản lý phức tạp của Man Utd giai đoạn hậu Sir Alex Ferguson với nhiều vị trí thay đổi
Chính sách chuyển nhượng sai lầm và thiếu định hướng
Nhìn vào số tiền Man Utd đã chi tiêu trên thị trường chuyển nhượng kể từ năm 2013, người ta không khỏi giật mình. Tuy nhiên, hiệu quả mang lại thường không tương xứng với khoản đầu tư khổng lồ đó.
“Mua sắm hoảng loạn” thay vì xây dựng có kế hoạch?
Có cảm giác rằng Man Utd thường rơi vào tình trạng “mua sắm hoảng loạn” vào cuối mỗi kỳ chuyển nhượng hoặc sau những kết quả bết bát. Thay vì xác định rõ triết lý, xây dựng bộ khung và tìm kiếm những mảnh ghép phù hợp, CLB lại thường chạy theo những tên tuổi lớn hoặc những mục tiêu theo yêu cầu tức thời của từng HLV.
“Việc ký hợp đồng với những ngôi sao đắt giá nhưng không phù hợp với hệ thống chiến thuật hoặc văn hóa đội bóng đã trở thành một vấn đề cố hữu của Man Utd trong nhiều năm qua,” chuyên gia phân tích chiến thuật Lê Minh Trí bình luận.
Những bản hợp đồng như Angel Di Maria, Radamel Falcao, Paul Pogba (lần thứ hai), Harry Maguire, Jadon Sancho hay Antony đều tiêu tốn những khoản tiền khổng lồ nhưng đóng góp lại hạn chế hoặc không đáp ứng kỳ vọng. Sự thiếu nhất quán trong tiêu chí tuyển mộ giữa các đời HLV (Moyes, Van Gaal, Mourinho, Solskjaer, Ten Hag) càng làm trầm trọng thêm vấn đề này. Mỗi HLV lại có một yêu cầu khác nhau, dẫn đến một đội hình chắp vá, thiếu tính liên kết và bản sắc.
Hình ảnh một vài bản hợp đồng đắt giá nhưng không thành công của Man Utd hậu Sir Alex Ferguson
Thất bại trong việc giữ chân hoặc phát triển tài năng trẻ
Trái ngược với giai đoạn Sir Alex thành công vang dội với “Thế hệ 92” hay sau đó là sự trỗi dậy của Rooney, Ronaldo, lò đào tạo Carrington dường như không còn sản sinh ra nhiều ngôi sao đủ sức gánh vác đội một. Dù vẫn có những điểm sáng như Marcus Rashford, Alejandro Garnacho hay Kobbie Mainoo gần đây, nhưng so với quá khứ và so với các đối thủ cạnh tranh, tỷ lệ thành công trong việc phát triển và tích hợp cầu thủ trẻ vào đội một chưa thực sự ấn tượng. Áp lực thành tích tức thời có thể khiến các HLV ngần ngại trao cơ hội cho các tài năng trẻ, thay vào đó ưu tiên những cầu thủ kinh nghiệm hoặc những bản hợp đồng đắt giá.
Loay hoay tìm kiếm bản sắc chiến thuật – Một thập kỷ không ổn định
Đây có lẽ là hệ quả rõ ràng nhất của sự thiếu ổn định trên băng ghế chỉ đạo. Mỗi huấn luyện viên đến Old Trafford lại mang theo một triết lý, một hệ thống chiến thuật khác nhau, khiến các cầu thủ liên tục phải thích nghi và đội bóng không thể xây dựng được một lối chơi nhất quán, mang tính bản sắc.
- David Moyes (2013-2014): Được kỳ vọng tiếp nối di sản nhưng tỏ ra quá thận trọng, thiếu ý tưởng tấn công và không tạo được uy quyền trong phòng thay đồ. Lối chơi tạt cánh đánh đầu đơn điệu bị bắt bài dễ dàng.
- Louis van Gaal (2014-2016): Áp đặt triết lý kiểm soát bóng (“philosophy”) một cách cứng nhắc, đôi khi đến mức nhàm chán. Dù giúp đội bóng trở lại Champions League và giành FA Cup, lối chơi của ông bị chỉ trích là thiếu tốc độ và sự đột biến, đi ngược lại truyền thống tấn công của CLB.
- Jose Mourinho (2016-2018): Mang về 3 danh hiệu (Community Shield, League Cup, Europa League) trong mùa đầu tiên, thể hiện kinh nghiệm và bản lĩnh ở các trận đấu cúp. Tuy nhiên, lối chơi thực dụng, đặt nặng kết quả và những mâu thuẫn với cầu thủ, ban lãnh đạo đã dẫn đến sự ra đi vào giữa mùa giải thứ ba.
- Ole Gunnar Solskjaer (2018-2021): Ban đầu mang lại làn gió mới với tinh thần “DNA Man Utd”, chú trọng tấn công và tốc độ. Tuy nhiên, càng về sau, ông càng bộc lộ sự hạn chế về mặt chiến thuật, khả năng ứng biến và quản lý đội bóng trong những thời điểm khó khăn. Đội bóng của Ole thường chơi tốt trước các đội lớn nhưng lại hay mất điểm trước các đối thủ yếu hơn.
- Ralf Rangnick (2021-2022 – Tạm quyền): Được kỳ vọng mang đến cuộc cách mạng với Gegenpressing, nhưng ý tưởng của ông không thể triển khai hiệu quả với đội hình hiện có và trong một thời gian ngắn ngủi.
- Erik ten Hag (2022-nay): Có khởi đầu ấn tượng với chức vô địch Carabao Cup và vị trí thứ 3 Premier League mùa 2022/23. Ông cho thấy nỗ lực xây dựng một lối chơi có cấu trúc, kỷ luật hơn. Tuy nhiên, mùa giải thứ hai của Ten Hag gặp rất nhiều khó khăn với phong độ trồi sụt, khủng hoảng lực lượng và những dấu hỏi về sự tiến bộ trong lối chơi. Việc liên tục thay đổi hệ thống và nhân sự khiến đội bóng vẫn chưa tìm được sự ổn định cần thiết. Độc giả có thể tìm hiểu thêm về các chiến thuật bóng đá phổ biến hiện nay để thấy sự phức tạp trong việc xây dựng lối chơi.
Sự thay đổi liên tục này không chỉ ảnh hưởng đến chiến thuật trên sân mà còn tác động tiêu cực đến tâm lý và sự tự tin của cầu thủ.
Hình ảnh các huấn luyện viên Man Utd nối tiếp nhau sau Sir Alex Ferguson trên băng ghế chỉ đạo
Văn hóa câu lạc bộ và tâm lý cầu thủ
Thời Sir Alex, Man Utd nổi tiếng với tinh thần chiến đấu không khoan nhượng, “Fergie Time” và khả năng lội ngược dòng ngoạn mục. Đó là một văn hóa chiến thắng được xây dựng và duy trì bởi một nhà lãnh đạo kiệt xuất. Tuy nhiên, trong giai đoạn Man Utd hậu Sir Alex Ferguson, tinh thần này dường như đã phai nhạt.
- Thiếu bản lĩnh: Đội bóng thường tỏ ra mong manh khi bị dẫn trước, thiếu đi những cá nhân có thể vực dậy tinh thần toàn đội trong những thời điểm khó khăn.
- Áp lực truyền thông: Sự bùng nổ của mạng xã hội và áp lực khổng lồ từ truyền thông khiến mọi sai lầm của cầu thủ Man Utd bị soi xét kỹ lưỡng, ảnh hưởng không nhỏ đến tâm lý thi đấu.
- Vấn đề phòng thay đồ: Những tin đồn về sự chia rẽ, thiếu đoàn kết hay cái tôi quá lớn của một số ngôi sao đã xuất hiện dưới thời nhiều HLV, cho thấy sự thiếu ổn định trong nội bộ đội bóng.
Cựu danh thủ Nguyễn Hồng Sơn từng chia sẻ: “Để thành công ở một CLB lớn như Man Utd, tài năng thôi là chưa đủ. Cầu thủ cần có một tinh thần thép, sự chuyên nghiệp và khát khao cống hiến hết mình cho màu áo đỏ. Dường như điều này đang thiếu ở một bộ phận cầu thủ hiện tại.”
Sự trỗi dậy của các đối thủ cạnh tranh
Cuối cùng, không thể không nhắc đến bối cảnh chung của bóng đá Anh và châu Âu. Trong khi Man Utd loay hoay tìm lại chính mình, các đối thủ trực tiếp lại có những bước tiến vượt bậc.
- Manchester City: Dưới sự đầu tư mạnh mẽ và sự dẫn dắt thiên tài của Pep Guardiola, Man City đã xây dựng một đế chế thống trị Premier League với lối chơi tấn công quyến rũ và hiệu quả.
- Liverpool: Jürgen Klopp đã biến Liverpool thành một thế lực đáng sợ với lối chơi pressing tầm cao đầy năng lượng và giành được cả Premier League lẫn Champions League.
- Các đối thủ khác: Arsenal dưới thời Mikel Arteta đang dần tìm lại vị thế, Chelsea luôn là một đối thủ khó chịu với tiềm lực tài chính mạnh, Tottenham cũng cho thấy tham vọng, và Newcastle với sự hậu thuẫn từ giới chủ Saudi Arabia đang nổi lên mạnh mẽ.
Sự cạnh tranh ở Premier League ngày càng khốc liệt hơn bao giờ hết, khiến cho nhiệm vụ trở lại đỉnh cao của Man Utd càng trở nên gian nan.
Huấn luyện viên Erik ten Hag đang chỉ đạo các cầu thủ Man Utd trong một buổi tập hoặc trận đấu gần đây
Tóm lại, việc Man Utd hậu Sir Alex Ferguson chưa thể tìm lại ánh hào quang là một câu chuyện phức tạp với nhiều nguyên nhân đan xen: cái bóng quá lớn của người tiền nhiệm, sự yếu kém và thiếu nhất quán trong quản lý thượng tầng, những sai lầm trên thị trường chuyển nhượng, sự bất ổn triền miên trên băng ghế chỉ đạo dẫn đến thiếu bản sắc chiến thuật, sự phai nhạt của văn hóa chiến thắng và tâm lý thi đấu, cùng với đó là sự trỗi dậy mạnh mẽ của các đối thủ cạnh tranh.
Con đường trở lại đỉnh vinh quang chắc chắn sẽ còn nhiều chông gai. Sự xuất hiện của INEOS và Sir Jim Ratcliffe mang đến những hy vọng về một cuộc cải tổ toàn diện từ cấu trúc quản lý đến chiến lược thể thao. Liệu đây có phải là bước ngoặt để Quỷ Đỏ thực sự bắt đầu hành trình tìm lại vị thế vốn có? Chỉ thời gian mới có thể trả lời. Còn bạn, bạn nghĩ đâu là nguyên nhân chính khiến Man Utd hậu Sir Alex Ferguson gặp nhiều khó khăn đến vậy? Hãy chia sẻ quan điểm của mình ở phần bình luận bên dưới!
